برای کسب و کار تعریف های زیاده آمده که البته به نظر من هیچ کدام برای توصیف انواع آن جامع و کامل نیست. من این تعریف که چکیده تعاریفی است که می شناسم را بیشتر می پسندم: “مجموعه فعالیت ها و منابع با هدف ارائه ارزش به مشتری جهت تمایز با رقبا و سود بهتر”. این کسب و کار ممکن است فردی باشد یا سازمانی، ممکن است سود ده باشد یا ضرر ده و ممکن است فیزیکی باشد یا مجازی. همانطور که معلوم است کسب و کار یک مفهوم انتزاعی است، پس برای نمایش و تصویرسازی آن نیاز به یک ابزار داریم. این ابزار، مدل کسب و کار است. " مدل کسب و کار ابزاری برای توصیف و نمایش منطق خلق و ارائه ارزش به مشتری است ". مهیج ترین ابزار برای نمایش مدل کسب و کار، تابلوی طراحی مدل کسب و کار است که شالوده رساله دکتری است. امروزه اولین دفتر و مغازه هر شخصی سایت اوست.
تابلوی مدل کسب و کار از ۹ عنصر کلیدی تشکیل شده:
۱– بخش های مشتری:در قدم اول باید ببینم مشتریان ما چه کسانی هستند؟ مشتری های خود را بشناسید، بخش بندی کنید و برای آنها پروفایل بسازید تا بتوانید دقیقا چیزی که می خواهند را به آنان بدهید.
۲– ارزش های پیشنهادی:بعد از شناخت مشتریان و انواع آنها می توانید مطابق ویژگی ها، نیازها و خواسته های آنها ارزش های متفاوتی را به آنها پیشنهاد بدهیم. برای اینکه بتوانید چیز با ارزشی به مشتری ارائه بدهید باید بتوانید محصول و خدمات خود را به خوبی طراحی و تحلیل کنید.
۳– کانال ها:کانال ها نقاظ تماس با مشتری اند و نقش مهمی در تجربه مشتری ایفا می کنند و کانال ها وظایف متعددی مثل افزایش آگاهی مشتریان درباره محصولات وخدمات شرکت، کمک به ارزیابی ارزش پیشنهادی، فراهم کردن امکان خرید محصول و خدمات پس از فروش را بعهده دارند. کسب و کارهای مجازی تحولات زیادی در کانال های معرفی و فروش به وجود آورده اند.
۴– ارتباط با مشتری:باید ببینیم مشتریان ما انتظار دارند چگونه با آنها در ارتباط باشیم و آنها را پشتیبانی کنیم. در واقع در این مرحله روش های ارتباط با مشتری که موجب حفظ و وفاداری او می شود را کشف می کنیم. انگیزه هایی مثل " جذب مشتری و حفظ مشتری جهت افزایش میزان فروش " می تواند پیش ران های ارتباط با مشتری باشند.
۵– جریان های درآمدی:اگر مشتریان قلب مدل کسب و کار باشند، جریان های درآمدی شریان های آن را تشکیل میدهند. شرکت باید بداند که هر بخش از مشتریان برای چه ارزشی تمایل به پرداخت پول دارند و میتوان چندین جریان درآمدی برای هر بخش تعریف کرد. البته سال هاست ظهور کسب و کارهای آنلاین و غیر فیزیکی روش های کسب درآمد جدیدی را به وجود آورده اند.
۶– منابع کلیدی:منابع کلیدی شرکت را قادر می سازد تا ارزش پیشنهادی خود را خلق و ارایه کند، به بازارها دست یابد، ارتباط با بخش های مشتری را حفظ کند و کسب درآمد کند.
۷– فعالیت های کلیدی:فعالیت هایی هستند که برای ارائه عملکرد موفق شرکت ارایه میگردد و برای خلق و ارایه ارزش پیشنهادی، دستیابی به بازارها، حفظ ارتباط با مشتری و کسب درآمد ضروری است.
۸– مشارکت های کلیدی:برخی از فعالیت ها به دلایلی مانند عدم تخصص سازمان برون سپاری شده و برخی منابع نیز از بیرون از سازمان تامین می شوند که برای تحقق این امور به مشارکت با عوامل بیرونی نیاز است. مثل سرمایه گذاری مشترک برای ایجاد کسب و کار جدید یا روابط خریدار و تامین کننده برای حصول اطمینان از تامیین.
۹– ساختار هزینه:برای ارائه ارزش پیشنهادی به مشتری و حفظ ارتباطات با او و کسب سود نمی توان هزینه نکرد. هزینه بخش مهمی از مدل کسب و کار است ( فراموش نکنیم هزینه – درآمد=سود). از مزایای اصلی کسب و کارهای مجازی که راه اندازی و رشد آنها را نسبت به کسب و کارهای متداول راحت تر کرده است (دست کم در نگاه اول!) هزینه های کمتر و همچنین کاهش نسبت هزینه های ثابت به متغیر است.